ازدواج به عنوان یکی از مقدس‌ترین پیوندها بین انسان‌ها شناخته می‌شود و در تمامی ادیان و فرهنگ‌های مختلف از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده به گونه‌ای که پیامبر اکرم (ص) در این مورد فرموده‌اند کسی که ازدواج کند نصف دینش را حفظ کرده است. زوج‌های جوان در مناطق مختلف برای ازدواج خود رسم و رسومات مختلفی دارند و در کشور ایران نیز با توجه به تاریخ کهن و جایگاه ویژه‌ای ازدواج آداب و رسوم مختلف در امر ازدواج وجود دارد. عروسی ایرانی را می‌توان از زیباترین عروسی‌ها در بین ملت‌ها و فرهنگ‌های مختلف دانست چرا که زوج‌های جوان و خانواده‌های آنها رسم و رسومات مختلف و متعددی را در زمان برگزاری عروسی اجرا می‌کنند. در ادامه این مطلب به بررسی آداب و رسوم عروسی ایرانی پرداخته خواهد شد.
مراحل اصلی ازدواج در ایران
همان‌طور که گفته شد ازدواج در هر نقطه‌ای از دنیا رسم و رسومات و مراحل خاصی دارد اما شاید بتوان گفت عروسی ایرانی از خاص‌ترین و ویژه‌ترین عروسی‌های دنیا است چرا که بیش از هزاران سال است که رسم و رسومات مختلفی در این مراسم انجام می‌شود و هنوز نیز برای مردم تازگی دارند و بعضی از رسم و رسوم را خانواده داماد برای عروس انجام می دهند و بعضی از مراسم را خانواده عروس انجام میدهند. به صورت کلی ازدواج مراحل متعددی دارد که به شرح زیر هستند:
خواستگاری
خواستگاری اولین و مهم‌ترین مرحله در عروسی ایرانی است چرا که در مراسم خواستگاری عروس و داماد و خانواده‌های آنها امکان آشنایی بیشتر با همدیگر را پیدا می‌کنند. البته مراسم خواستگاری امروزه در مقایسه با گذشته تغییرات زیادی داشته است و در بسیاری از مواقع دختر و پسر از مدتی قبل باهم آشنایی داشته و در نهایت در شب خواستگاری خانواده‌ها باهم آشنا می‌شوند. ولی به هر حال جز مهمی از رسم و رسمات ازدواج در ایران حساب می شود.
مراسم بله برون
بعد از مراسم خواستگاری و در صورتی که دختر و پسر همدیگر را پسندیدند مراسم بله برون تدارک دیده می‌شود و در این مراسم بزرگترهای خانواده دور هم جمع شده و صحبت‌های اولیه و شرایط ازدواج را بررسی می‌کنند. در این مراسم میزان مهریه و سایر شرایط با توافق طرفین مشخص می‌شود و در نهایت خانواده داماد هدایایی به عروس اهدا می‌کنند.
مراسم عقد
بعد از خواستگاری و بله برون نوبت به مراسم عقد می‌رسد. مراسم عقد می‌تواند هم در منزل و هم در محضر انجام شود و ممکن است در نقاط مختلف کشور به شیوه‌های مختلفی اجرا گردد. بعد از مراسم عقد عروس و داماد به صورت رسمی و شرعی زن و شوهر هستند و تا زمان عروسی می‌توانند در اعیاد، مناسبت‌ها، مهمانی‌ها و … با هم حضور داشته باشند. در مقاله‌ای تحت عنوان گیفت عروس لاکچری به بررسی بهترین هدایای ممکن پرداخته شده که عروس و داماد می‌توانند به مهمانان خود ارائه کنند.
مراسم پاگشا
از آنجایی که عروس و داماد بعد از مراسم عقد دارای خانواده‌های بزرگ‌تر و جدیدی می‌شوند، خویشاوندان و بستگان عروس و داماد با دعوت کردن از آنها به مهمانی‌ها و مراسم‌های مختلف اقدام به پاگشا کردن آنها می‌کنند و به نوعی به آنها خوشامدگویی خواهند کرد.
مراسم نامزدی
بعد از آن که خطبه عقد زوج جوان خوانده شد اقدام به برگزاری مراسم نامزدی می‌کنند که پیام پیوند خودشان را به همه افراد برسانند. مراسم نامزدی در نقاط مختلف کشور به شیوه‌های متعدد برگزار می‌شود. در بعضی از مناطق مراسم نامزدی همزمان با عقد صورت می‌گیرد و در بعضی از نقاط نیز قبل از عقد یا بعد از آن اجرا خواهد شد.
تهیه جهاز عروسی
از دیگر آداب و رسوم عروسی ایرانی تهیه جهاز عروس است که در حقیقت لوازم و وسایل مورد نیاز اولیه زندگی برای عروس و داماد آماده می‌شود. در بسیاری از مناطق کشور مراسمی برپا می‌شود که در آن جهیزیه عروس به مهمانان نشان داده می‌شود و در بعضی از مناطق نیز جهاز عروس به خانه آنها برده شده و خانه برای شروع زندگی آماده می‌شود.
مراسم حنابندان
حنابندان در حقیقت به عنوان مراسم خداحافظی عروس از خانواده پدری برگزار می‌شود و یکی از قدیمی‌ترین آداب و رسوم عروسی ایرانی به شمار می‌رود. در این مراسم هدایایی از طرف خانواده داماد به همراه حنای تزئین شده به عروس داده شده و او باید دست خود را با حنا رنگ کند و مهمانان نیز در صورت تمایل می‌توانند دست خود را حنایی کنند.
مراسم عروسی
بعد از انجام تمامی مراحل گفته شده نوبت به مراسم اصلی عروسی می‌رسد. بعد از آنکه خانواده‌ها تاریخ عروسی را مشخص کردند، یک تالار یا باغ تالار را رزرو کرده و مهمانان را به مراسم دعوت می‌کنند. مراسم عروسی نیز در هر کدام از نقاط کشور می‌تواند تفاوت‌های ویژه‌ای داشته باشد. بعد از اتمام مراسم عروس و داماد به منزل خانواده داماد رفته و در نهایت توسط خانواده مشایعت می‌شوند که به خانه خود رفته و زندگی مشترکشان را شروع کنند.
مراسم پاتختی و مادرزن سلام
از دیگر آداب و رسوم عروسی ایرانی که در هر کدام از مناطق نیز می‌تواند به شکلی متفاوت برگزار شود مراسم پاتختی است و بعد از آنکه عروس به خانه پدری خود برگشت خانواده‌ها عروس و داماد دور هم جمع شده و هدایایی به او میدهند.
سایر رسم و رسومات عروسی در ایران
علاوه بر آداب و رسوم عروسی ایرانی که عنوان شد مجموعه دیگری از آداب و رسوم وجود دارند که در بسیاری از مناطق ایران زمین مورد استفاده قرار گرفته و از دیرباز جایگاه ویژه‌ای داشته‌اند. از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان موارد زیر را عنوان کرد:
چیدن سفره عقد
مراسم عقد یکی از مهم‌ترین رسومات در ازدواج به سبک ایرانی است اما در بسیاری از مناطق کشور در زمان اجرای مراسم عقد یک سفره مخصوص به نام سفره عقد چیده می‌شود. در این سفره مواد و لوازم مختلفی همچون قرآن، آینه و شمعدان، آجیل، تخم‌مرغ، سکه و … وجود دارند که هر کدام نماد ویژه‌ای به شمار می‌روند. امروزه علاوه بر چیدن سفره عقد در مراسم‌های عروسی از خدمات آتلیه و فیلمبرداری برای ثبت و ضبط تمامی لحظات عروسی استفاده می‌شود و زوج‌های جوان می‌توانند تمام لحظات شروع زندگی خود را به یادگار نگهدارند.
اسپند دود کردن
یکی دیگر از آداب و رسوم عروسی ایرانی دود کردن اسپند بر سر عروس و داماد است که برای جلوگیری از ورود انرژی‌های منفی به زندگی آنها است. در حقیقت ایرانیان از دیرباز اعتقاد داشته‌اند که سوزاندن اسفند می‌تواند عروس و داماد را از چشم بد به دور کند.
عسل خوردن در زمان عقد، عروسی و …
یکی از رسوماتی که از گذشته در زمان عروسی انجام می‌شده است فرو کردن انگشت در عسل بوده که هر کدام از زوجین انگشت خود را در عسل فرو کرده و در دهان دیگری قرار میدهند و با این کار آرزوی روزهای شیرینی برای آینده خود خواهند کرد
خرید کادو
از زمانی که عروس و داماد به عقد هم در می‌آیند تا زمانی که مراسم عروسی آنها برگزار شده و به خانه خود می‌روند هر کدام از فامیل و اعضای خانواده‌های عروس و داماد برای عروس یا داماد خود هدایا و کادوهایی تهیه کرده و در مناسبت‌های مختلف به آنها میدهند. به عنوان مثال زمانی که عروس و داماد نامزد هستند و عید نورزو، عید قربان، عید رمضان و … فرا می‌رسد خانواده داماد برای تبریک سال نو و اعیاد مختلف به خانه پدری عروس رفته و هدایایی به عروس خود میدهند.
شکستن تخم‌مرغ پیش پای عروس و داماد
از دیگر رسم و رسوماتی که از دیرباز در میان ایرانیان وجود داشته قرار دادن تخم‌مرغ زیر پای عروس و داماد بوده است و زمانی که عروس و داماد وارد تالار یا خانه جدید خود می‌شوند با شکستن تخم‌مرغ سعی می‌کنند انرژی‌های منفی را از زندگی خود دور کنند. هرچند که تعدادی از این رسم و رسومات ریشه در خرافات دارند اما در بسیاری از مناطق ایران همچنان اجرا می‌شوند.
مراسم عروسی از جمله زیباترین، مهم‌ترین و خاص‌ترین اتفاقات زندگی هر فردی به شمار می‌رود. آداب و رسوم عروسی ایرانی نیز در مناطق مختلف می‌تواند متفاوت باشد و از زمان خواستگاری تا اتمام مراسم عروسی می‌توان شاهد رسم و رسومات مختلفی در عروسی‌ها بود. باغ تالار میرزایی به عنوان یک باغ تالار در گرمدره با برخورداری از نیروهای متخصص و امکانات ویژه سعی می کند که تمامی آداب و رسوم مورد نظر عروس و داماد را مطابق میل آنها اجرا کرده و رضایت حداکثری آنها را جلب کند.